Nowoczesne oczyszczalnie ścieków łączą funkcjonalność z walorami estetycznymi
20.05.2020

Jeszcze do niedawna budowle służące jako oczyszczalnie ścieków oraz elementy ich zagospodarowania przestrzennego w Polsce nie budziły pozytywnych skojarzeń pod względem estetycznym. Przez wiele lat wygląd tego typu obiektów był sprawą drugorzędną, przyjmowało się, że atrakcyjny design nie jest kwestią priorytetową. Brakowało nie tylko świadomości estetycznej, ale również – a może przede wszystkim - możliwości. Obecnie sytuacja uległa diametralnej zmianie - architekci oraz wykonawcy podejmują ogromne wysiłki, aby zmieniać wizualnie oblicza współczesnych oczyszczalni ścieków. 

Dynamiczny rozwój nowoczesnych technologii oczyszczania w ostatnich latach umożliwił zwrot w kierunku projektowania oczyszczalni ścieków jako budowli bardziej dostępnych i atrakcyjnych przestrzennie. Dziś przykłady realizacji, w których budowa, przebudowa lub rozbudowa istniejącej oczyszczalni ścieków pociąga za sobą pozytywne zmiany w zagospodarowaniu są coraz liczniejsze. Poniżej przykład jednej z realizacji Schwander Polska – ultranowoczesna oczyszczalnia MBR w Kunowie (woj. świętokrzyskie):

     

     

Oczyszczalnia ścieków MBR w Kunowie wykonana przez Schwander Polska

Architektura: APPA Paweł Wróblewski dla Schwander Polska

 

Dla porównania, oczyszczalnie ścieków w klasycznej technologii, które zazwyczaj prezentują się następująco:

   

Oczyszczalnia ścieków Płaszów II w Krakowie

    

Lewobrzeżna Oczyszczalnia Ścieków (LOŚ) w Poznaniu

 

Czy powinniśmy się przejmować wyglądem oczyszczalni ścieków?

Dziś nowoczesne technologie oczyszczania, np. MBR, eliminują niedogodności, które jeszcze do niedawna nierozłącznie związane były z oczyszczalniami ścieków, m. in. nieprzyjemne odory. Innowacyjne rozwiązania technologiczne zdecydowanie powinny iść w parze z interesującymi i atrakcyjnymi rozwiązaniami w zakresie architektury.

Przytłaczający wygląd budowli przemysłowych może budzić negatywne skojarzenia lub wpływać na poczucie bezpieczeństwa. Wizualna prezentacja obiektu jest jednym z istotnych elementów, które zwiększają społeczna akceptację tego typu budowli oraz prowadzą do ich pozytywnego odbioru oraz zwiększenia poczucia bezpieczeństwa lokalnych mieszkańców. Nie bez znaczenia są też subiektywne odczucia zwiększenia prestiżu, a nawet oddziaływanie na poczucie dumy wśród mieszkańców okolicy, w której obiekt jest zlokalizowany.

Kompleksowy projekt oczyszczalni ścieków powinien podkreślać również dziedzictwo architektoniczne otoczenia. Takie realizacje powstają przede wszystkim jako tzw. greenfield investment (ang. „inwestycja w szczerym polu”), gdzie docelowy kontekst przestrzenny jest określony jedynie w stopniu regulowanym przez obowiązujące Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego. Oczyszczalnie ścieków zwykle są zlokalizowane są w otoczeniu niskiej i wysokiej naturalnej roślinności, oraz (ze względów technologicznych) w pobliżu rzek. Dzięki temu, na etapie projektowania architektury można zdecydować się na dodatkowe elementy jak np. wprowadzenie różnych rodzajów roślinności czy też odbicie budynku w lustrze wody. Takie rozwiązania, które są bliższe naturze, sprawią, że w efekcie obiekt harmonijnie wkomponuje się w otoczenie, podkreślając jego walory.

Oczyszczalnie ścieków, jako pro-ekologiczne budowle powinny charakteryzować się wysoką jakością architektury, która będzie dobrze współgrać z zastosowanymi rozwiązaniami technicznymi. Przyjazna w odbiorze bryła budynku, harmonizująca z nowoczesnymi technologiami oczyszczania ścieków może stać się np. atrakcyjnym elementem edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży.

Dodatkowo, ze względu na postępujące procesy suburbanizacji w miastach, należy wziąć pod uwagę fakt, że niektóre oczyszczalnie ścieków, choć dziś umiejscowione przede wszystkim w zewnętrznych strefach miast, w przyszłości mogą znaleźć się w strefach mieszkaniowych i stanowić ich bezpośrednie sąsiedztwo. Dlatego też, dbałość o estetykę architektury i atrakcyjność tego typu budynków jest tak istotna [1, s. 9-10]. W przypadku lokowania tego typu inwestycji w obrębie stref osadniczych  wysoka jakość architektury oczyszczalni ma tutaj również wpływ na wycenę nieruchomości w jej otoczeniu.

Rola wykonawcy i inwestora

Ogromne znaczenie podczas realizacji inwestycji ma postawa wykonawcy, którzy decyduje, czy zależy mu wyłącznie na spełnieniu wymogów wynikających z obowiązujących przepisów, czy też traktuje inwestycję w szerszym kontekście, skupiając się również na przykład na ogólnie pojętym wizerunku swojej firmy, traktując realizowane obiekty jako wizytówkę swojej działalności. W przypadku budynków przemysłowych, inwestor zazwyczaj kieruje się przede wszystkim szeroko pojętą efektywnością ekonomiczną oraz racjonalnością, pozostawiając architektowi niewielki margines na działania w zakresie bryły architektonicznej. Dlatego też, uzyskanie atrakcyjnego efektu wizualnego przy niskim budżecie niejednokrotnie zależy od pomysłowości i talentu architekta, który dysponuje nie tylko możliwościami wariantowania elementów okładzinowych lub kolorów [2, s. 36] a głównie zależy od odpowiedniego zaprojektowania brył, proporcji budynków i dachów z uwzględnieniem technologicznych wymagań oczyszczalni ścieków.

Wiodąca rola funkcji technologicznych obiektu przemysłowego stanowi dla architekta prawdziwe wyzwanie. Jednak mimo ograniczonych środków formalnych i budżetu, nowo powstające obiekty przemysłowe charakteryzują się coraz większym poziomem estetyki, posiadają indywidualny charakter oraz harmonijnie wkomponowują się w otoczenie. Uzyskanie satysfakcjonujących rezultatów możliwe jest dzięki aktywnemu zaangażowaniu projektantów, którzy twórczo wykorzystują dostępną liczbę środków, proponując zarazem funkcjonalne i estetyczne rozwiązania.

Realizacje Schwander Polska

Schwander Polska od początku działalności skupia się na zapewnieniu atrakcyjności wizualnej realizowanych obiektów i perfekcyjnym wkomponowaniu w otaczający krajobraz. Poniżej przykłady niektórych realizacji.

    

Oczyszczalnia ścieków MBR wkomponowana w zbocze stoku narciarskiego wykonana przez Schwander Polska dla stacji narciarskiej Kasina Ski & Bike Park – obiekt niemal niewidoczny dla turystów

Architektura: Studio MB Mariusz Basiaga dla Schwander Polska

     

Oczyszczalnia ścieków MBR w Chełmcu, zlokalizowana w centrum zabudowań miejskich

    

 Oczyszczalnia ścieków MBR w Wielogłowach

Architektura: Studio MB Mariusz Basiaga dla Schwander Polska

    

Oczyszczalnia ścieków w Piątkowej– idealnie wpisująca się w otoczenie zabudowań szkoły

Architektura: Studio MB Mariusz Basiaga dla Schwander Polska

    

  

  Oczyszczalnia ścieków MBR w Łomnie,

Architektura: APPA Paweł Wróblewski dla Schwander Polska

Oczyszczalnia ścieków MBR dla Hotelu Bania**** Thermal & Ski w Białce Tatrzańskiej

Architektura: Korn & Szlachtowski & Szatko, Studio MB Mariusz Basiaga

     

Wizualizacja oczyszczalni ścieków w Starej Wsi (obecnie w budowie)

 Architektura: Studio MB Mariusz Basiaga dla Schwander Polska

    

Wizualizacja oczyszczalni ścieków w Orzeszu (obecnie w budowie)

 Architektura: Studio MB Mariusz Basiaga dla Schwander Polska

 

 Autor: Karolina Kmak, biuro@schwander.pl 

Bibliografia:

1.       Wójtowicz Wróbel A., Beauty in Eco-Technology – A Sewage Treatment Plant as a Spatially Attractive Structure, [źródło:] https://www.researchgate.net/publication/329186296_Beauty_in_Eco-Technology_- _A_Sewage_Treatment_Plant_as_a_Spatially_Attractive_Structure/fulltext/5bfbf16a299bf10737f8b1c9/Beauty-in-Eco-Technology-A-Sewage-Treatment-Plant-as-a-Spatially-Attractive-Structure.pdf (dostęp: 20.05.2020)

2.       Baborska-Narożny M., Brzezicki M., Estetyka i technika w architekturze przemysłowej: wybrane problemy na przykładach z lat 1985–2005, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2008.